Kinh nghiệm dạy con trai kiểu Mỹ cho những người không có điều kiện kinh tế
Tôi đã đọc qua rất nhiều sách nuôi dạy con được bán trên Amazon nhu Tiger Mom, top kids, raising boys v.v. Nuôi con trai hoàn toàn khác với con gái vì con trai luôn có một nguồn năng lượng vô hình bên trong. Ban đầu tôi không tin nhưng bây giờ tôi phải chấp nhận sự thật. Con trai luôn muốn chạy nhảy, chơi thể thao, khám phá, không bao giờ chịu ngồi yên để học như con gái.
Lúc mang thai, tôi cho con tôi nghe nhạc Beethoven, Mozart v.v, đọc sách tiếng Anh, tiếng Việt lớn tiếng để bào thai có thể nghe. Buổi tối rảnh, không có gì làm và thường bị mất ngủ tôi coi phim X-file, CSI Miami, toàn phim trinh thám. Đã hơn hai năm không coi phim nữa. Không biết phim có ảnh hưởng tới bào thai không nữa, thằng nhóc bây giờ toàn nói đến glue, sciense, research, những từ khoa học không hà. Đối với âm nhạc thì nó nhảy theo nhưng khi cho nó đi học đàn thì nó đập bàn phím. Giáo viên phải đuổi học.
Tôi dạy con ngôn ngữ theo kiểu ngược dòng, tiếng nào khó dạy trước, tiếng nào dễ dạy sau. Từ lúc mới sinh ra, tôi đọc thơ tiếng Anh cho bé nghe. Đến khi 6 tháng tuổi, tôi gởi nó vào gia đình người Hoa và trường Hoa để nó bắt đầu học tiếng Hoa. Giọng của nó khá giống giọng Đài Loan.
Hằng ngày tôi nói chuyện với nó bằng tiếng Anh, ở trường giáo viên nói tiếng Hoa, hậu quả là bé không biết nói cho đến tận 2 tuổi rưỡi vì bị loạn ngôn ngữ. Khi vừa bước vào 2.5 tuổi bé bắt đầu líu lo tiếng Anh. Đối với tiếng Hoa thì bé chỉ nói với những người mà bé biết chắc là không biết tiếng Anh hoặc không thèm trả lời bé bằng tiếng Anh.
Gia đình không đủ điều kiện tiếp tục cho bé học trường Hoa chính quy ban ngày nên một mặt đang ký trường công, một mặt đăng ký học tiếng Hoa một tuần một buổi tối thứ 6 (khoảng hai tiếng). Lớp tiếng Hoa này dành cho lứa tuổi nhỏ nhất từ 5-8. Vì chương trình này đã bắt đầu được 6 tháng, bé vô học giữa chừng. Ngày đầu tiên đi học, bé ngủ thẳng sau 15 phút bắt đầu. Hiệu trưởng kêu lên, đòi trả về. Thuyết phục mãi, hiệu trưởng cho học tiếp một buổi nữa, nếu không theo kip thì phải chờ đến khi đủ 5 tuổi. Về nhà, lên youtube, tudou, hằng ngày cùng bé luyện tiếng Hoa theo giáo trình của trường. Trước khi đi học cho bé ngủ trưa đầy đủ và ăn tối đầy đủ. Ngày thứ 2, bé không còn ngủ trong lớp nữa. Đến kỳ thi học kỳ, bé đứng nhất lớp. Hiệu trưởng đề nghi năm tới cho bé học chương trình tiếng Hoa dành cho người bản ngữ thay vì tiếng Hoa dành cho người nước ngoài. Tôi mua sách đồng dao, thơ Đường về tự mình học thuộc lòng, rồi hằng ngày ngân nga cho bé. Bây giờ thì bé thuộc rất nhiều thơ ca tiếng Hoa. Hằng ngày tập bé viết tiếng Hoa, bây giờ bé có thể viết thành câu bằng tiếng Hoa đầy đủ chủ vị ngữ. Mặc dù chữ thì như gà bới nhưng biết rõ những nét nào nên viết trước, những nét nào nên viết sau, theo trật tự rõ ràng.
Đối với tiếng Anh, tôi cũng mua sách thơ ca (nursery rhymes) về học thuộc lòng rồi ngân nga. Đi chợ cũng ngân nga, nấu cơm cũng ngân nga, lái xe cũng ngân nga, riết rồi bé cũng thuộc và còn chế ra những âm điệu mới. Tôi tập bé viết chữ bằng những cuốn sách tập viết chữ đẹp của Việt Nam mình. Ban đầu tập bằng viết chì, rồi chuyển sang viết máy. Tôi mua sách tiếng Anh và chương trình toán mẫu giáo, lớp 1 về tập cho bé làm. Lên mạng tìm thêm bài tập. Lên website cho bé thực hành tiếng Anh. Vô youtube cho bé coi những clip ngắn. Từ 0 tuổi đến nay, bé thường coi phim hoạt hình tiếng Anh, nên giọng của bé y hệt phim hoạt hình. Giọng của bé không giống của ba hay mẹ chút nào. Bé thường coi PBSKIDS, Sprout, Qubo.
Lúc đăng ký học trường công, thấy trường có mở lớp dạy Spanish chương trình Two Way Bilingual Immersion, về nhà hỏi có nên cho bé học Spanish khi mình không đủ điều kiện học tiếp chương trình tiếng Hoa toàn thời gian như trước. Đối với gia đình, ai cũng nói là mình điên khùng khi bắt bé học nhiều ngôn ngữ. Tư vấn thêm những người bạn có học vấn cao, thành công trong học vấn, ai cũng ủng hộ. Cuối cùng, tôi quyết định cho bé đi học Spanish, mặc dù tôi không hề biết một chữ Spanish nào. Chương trình này là chương trình miễn phí, chỉ chấp nhận học sinh từ trước lớp 1 hoặc lớp 1, sau đó thì không nhận thêm. Chương trình bắt đầu là 90% tiếng Spanish, 10% tiếng Anh và giảm dần cho đến lớp 5 còn 50%-50% chia đều cho hai ngôn ngữ. Con mình biết thêm một ngôn ngữ nữa thì có thiệt thòi gì đâu. Chỉ có một điều là mình phải tốn công tìm tòi về Spanish để dạy cho con làm bài tập về nhà thôi, và dạy sao cho con luôn đứng nhất lớp. Bây giờ không học Spanish, mai mốt lên cấp 3 cũng phải học thôi, mà lúc đó học thì không còn hiệu quả, học đâu quên đó. Bây giờ học, mai mốt tốt nghiệp vừa nói được Spanish vừa được thêm con dấu trên bằng tốt nghiệp là Bilingualism và Biliteracy.
Còn về tiếng Việt, khi bé đã ổn định tiếng Hoa-Anh-Spanish, mình sẽ bắt đầu cho bé đi học tiếng Việt và giao tiếp Tiếng Việt với bé hằng ngày. Khoảng 6-7 tuổi chắc là được mà?
Về thể thao, mình mua xe scooter, dụng cụ thể thao về tập cho bé, cho bé đi học bơi khóa hè, khuyến khích bé nhào lộn, đi công viên cho bé tập chạy đua, mua đĩa cho bé ném, mua bóng cho bé đá. Nói chung là tự làm huấn luyện viên. Tập bé học Yoga trên mạng. Đối với bé trai, thể thao rất quan trọng.